Vorige week plaatste ik een berichtje over de normering hiervan op Facebook, gewoon om uit te leggen hoe je de Cito-scores als ouder leest en wat dat dan vervolgens zegt over de ontwikkeling van je kind. Vervolgens kwamen er reacties van mensen die het heel vervelend vinden dat kinderen in deze rapportages vergeleken worden met andere kinderen en dat je dus niet alleen hun groei ten opzichte van een eerder afnamemoment ziet.

Ik begrijp de reactie volkomen, voor kinderen die moeite hebben met leren is het enorm frustrerend om steeds die (ver) onder gemiddelde score te zien met, als je ze de rapportage vanuit het systeem meekrijgen, de bijbehorende kleuren. Hierdoor krijgen ze makkelijk het gevoel te falen, terwijl ze het misschien, als je kijkt naar hun groei, juist heel goed doen!

Naar aanleiding van die reacties vraag ik me nu af: zijn er ook scholen die het anders doen? Die bijvoorbeeld in de rapportage een manier hebben gevonden om de ontwikkeling van een kind te laten zien, die je ook uit de Cito-score kunt halen, en die de vergelijking met andere kinderen niet of alleen met de ouders delen?

Zelf denk ik overigens wel dat het belangrijk is dat ouders het totale beeld krijgen. Het gebeurt te vaak dat ik telefoontjes krijg van ouders met een kind in groep 7 die onaangenaam verrast zijn door het voorlopig advies. Vaak blijkt dan dat er eerder wel signalen waren dat er sprake zou zijn van het betreffende advies, in het rapport en in de Cito-scores, maar dat dat toch in eerder gesprekken niet duidelijk was voor ouders. Vaak weten zij ook niet precies wat die scores betekenen, wat de reden van mijn post was, en hoe je die al enigszins kunt vertalen naar een uitstroomrichting.

Bovendien hoor ik ook vaak van hen dat er een verschil is tussen hoe hun kind de methodegebonden toetsen maakt en hoe de Cito-toetsen gaan. Het verschil tussen deze toetsen is dat methodegebonden toetsen laten zien of een kind een onderwerp voldoende beheerst en de Cito-toetsen hoe het kind zich ontwikkelt ten opzichte van andere kinderen. Wat dit verschil betekent voor wat je in de toekomst van je kind kunt verwachten, is voor ouders vaak heel moeilijk.

Wat trouwens het geheel voor ouders nog ingewikkelder maakt, is dat leerkrachten nog wel eens zeggen dat een Cito-toets een momentopname is en dat je er niet te zwaar aan moet tillen. Op zich hebben ze daar natuurlijk gelijk in, maar als de toetsen keer op keer hetzelfde beeld laten zien, zegt dat wel iets over de ontwikkeling. En de leerkrachten in groep 7 en 8 kijken daar bij hun advies wel naar, dus het is wel belangrijk dat ouders al eerder horen welke ontwikkeling zichtbaar is als je naar de resultaten van hun kind kijkt. Ook als de leerkracht bang is dat dat tegenvalt of dat het een vervelend gesprek wordt. Als de leerkrachten hier duidelijk en eerlijk over zijn, bereiden ze ouders voor op wat ze kunnen verwachten in latere jaren en gesprekken en voorkomen ze een onaangename verrassing in groep 7 en/of 8.

Natuurlijk noemen ze dan nog geen uitstroomrichting. Dat kan ook nog niet, want er kan nog van alles gebeuren in de ontwikkeling van een kind, maar vast laten weten hoe een kind zich ontwikkelt ten opzichte van andere kinderen vind ik dus wel heel belangrijk!

Betekent dit trouwens dat ik vind dat de Cito-toets alles zegt en dat alleen daarnaar gekeken moet worden als een advies voor het middelbaar onderwijs wordt gegeven? Nee, zeker niet! Ik vind het ontzettend belangrijk dat naar het hele kind gekeken wordt, naar alle kwaliteiten en karaktereigenschappen, maar ook naar wat een kind (nog) moeilijk vindt.

En ik vind het ook heel belangrijk dat een bepaalde lijn die zichtbaar wordt in toetsen niet als onveranderlijk wordt gezien, maar dat kinderen de kans krijgen om zich te ontwikkelen op de manier die bij hen past. Dat kan zijn in lijn met wat je tot nu toe ziet, maar het kan ook zijn dat er iets veranderd kan worden in de begeleiding waardoor je de lijn naar boven om kunt buigen. Voor leerkracht en voor ons als leerlingbegeleiders is het de uitdaging om die mogelijkheden te zien en de verandering tot stand te brengen als hij er is, zodat elk kind uiteindelijk op de plek terecht komt die bij hem past!